Στις 9 Μαΐου, εκτός απροόπτου, υπογράφεται η σύμβαση παραχώρησης για το βασικό τμήμα του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ) από τα Χανιά έως το Ηράκλειο, παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη. Πρόκειται για ένα από τα μεγαλύτερα και πλέον εμβληματικά οδικά έργα στην Ευρώπη, με συνολικό προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 2 δισ. ευρώ. Ανάδοχος είναι η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
Η διάρκεια της παραχώρησης ανέρχεται σε 35 έτη, εκ των οποίων τα πέντε πρώτα προβλέπονται για τη φάση των μελετών και των κατασκευών. Το έργο περιλαμβάνει το τμήμα Χανιά – Ηράκλειο μήκους 157 χιλιομέτρων και, υπό προαίρεση, το επιπλέον τμήμα Κίσσαμος – Χανιά μήκους 30 χιλιομέτρων. Με την πλήρη υλοποίηση, ο νέος αυτοκινητόδρομος θα εκτείνεται σχεδόν σε όλο το νησί, από τα δυτικά μέχρι τον Άγιο Νικόλαο, εξαιρουμένης της Σητείας.
Χρηματοδότηση και σύγχρονα τεχνικά χαρακτηριστικά
Η χρηματοδότηση του έργου προέρχεται από ένα μικτό σχήμα που περιλαμβάνει εθνικούς πόρους, το ΕΣΠΑ 2021-2027, το Ταμείο Ανάκαμψης (με συμμετοχή 490 εκατ. ευρώ για όλα τα τμήματα), τις τέσσερις συστημικές τράπεζες και ιδία κεφάλαια της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Η κρατική συμβολή για το βασικό τμήμα Χανιά – Ηράκλειο ανέρχεται σε 693 εκατ. ευρώ και για το τμήμα Κίσσαμος – Χανιά σε 99 εκατ. ευρώ. Συνολικά, το Δημόσιο θα συνεισφέρει 792 εκατ. ευρώ.
Κατά την περίοδο λειτουργίας του άξονα, ο ανάδοχος θα λαμβάνει αποζημίωση μέσω σκιωδών διοδίων, με επιδότηση που θα φτάνει το 64,62% επί των τελών.
Ο αυτοκινητόδρομος σχεδιάζεται ως σύγχρονος, κλειστού τύπου, με δύο λωρίδες ανά κατεύθυνση, Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης (ΛΕΑ), 46 ανισόπεδους κόμβους, 15 σήραγγες συνολικού μήκους 14,5 χλμ. και 40 γέφυρες μήκους 8,67 χλμ. Η επιτρεπόμενη ταχύτητα θα φτάνει τα 130 χλμ./ώρα και η διαδρομή Χανιά – Ηράκλειο θα διαρκεί μόλις 70 λεπτά. Η διαδρομή έως τον Άγιο Νικόλαο θα διανύεται σε περίπου 100 λεπτά.
Τα άλλα τμήματα του ΒΟΑΚ
Η υλοποίηση του ΒΟΑΚ προχωρά σε τρία διακριτά έργα:
- Χανιά – Ηράκλειο (με προαίρεση Κίσσαμος – Χανιά): Μέσω παραχώρησης με ανάδοχο τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ.
- Χερσόνησος – Νεάπολη (22,5 χλμ.): Υλοποιείται μέσω ΣΔΙΤ από κοινοπραξία των ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, AKTOR και ΑΚΤΩΡ Παραχωρήσεις (μετά την απορρόφηση της τελευταίας από τον Όμιλο AKTOR).
- Νεάπολη – Άγιος Νικόλαος (14,5 χλμ.): Δημόσιο έργο με ανάδοχο την AKTOR.
Οι προκλήσεις
Ο ΒΟΑΚ θεωρείται έργο-ορόσημο για την Κρήτη και τη χώρα. Θα ενισχύσει την οδική ασφάλεια, θα αναβαθμίσει τις τουριστικές και εμπορικές διασυνδέσεις και θα φέρει την Κρήτη πιο κοντά σε ευρωπαϊκά πρότυπα υποδομών.
Παραμένει, ωστόσο, ανοιχτό το ενδεχόμενο προσφυγών από ΟΤΑ (όπως οι δήμοι Ηρακλείου και Μαλεβιζίου) για επανεξέταση του σχεδιασμού σε τοπικούς κόμβους. Παράλληλα, η επέκταση του ΒΟΑΚ προς τη Σητεία παραμένει εκτός τρέχοντος σχεδίου, αν και η κυβέρνηση έχει εκφράσει πρόθεση να εξετάσει μελλοντικά την ανατολική επέκταση.
Με την υλοποίηση αυτού του έργου, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ ενισχύει την κυρίαρχη θέση της στον τομέα των παραχωρήσεων, προσθέτοντας τον ΒΟΑΚ στο χαρτοφυλάκιό της μαζί με την Αττική Οδό, την Κεντρική και Νέα Οδό, και προσεχώς την Εγνατία.
